Rail Baltica na Łotwie ma być fazowana. Tylko jeden tor

Jaki pisaliśmy, budowa Rail Baltiki na Łotwie stanęła pod znakiem zapytania w związku z dużymi kosztami inwestycji. Ostatecznie Łotwa podkreśla, że zamierza dotrzymać międzynarodowych zobowiązań, ale jednocześnie zapowiada zmiany z projekcie i jego fazowanie.

– Wszystkie kraje bałtyckie stoją przed podobnymi wyzwaniami, dlatego stosowane są wspólne rozwiązania, takie jak realizacja projektu etapami, rewizja rozwiązań technicznych i zmniejszenie zakresu projektu. Istnieją jednak również problemy i rozwiązania na poziomie krajowym, którymi należy się zająć. Celem jest zbudowanie funkcjonującej linii kolejowej do 2030 r., ale na terminy wpływa zarówno dostępność finansowania, jak i, co za tym idzie, możliwości techniczne – mówi Kitija Gruškevica, zastępca dyrektora wykonawczego spółki RB Rail.

– Pierwsza faza projektu – przy uwzględnieniu interesu narodowego i międzynarodowych zobowiązań Łotwy – powinna skupić się na ustanowieniu transgranicznego korytarza transportowego oraz połączenia normalnotorową linią kolejową z co najmniej jedną z dwóch budowanych w Rydzie międzynarodowych stacji Rail Baltiki. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców obszaru metropolitalnego Rygi takie rozwiązanie zapewni odpowiednio większe potoki podróżnych już w I fazie projektu. Nadchodzące negocjacje w sprawie wieloletniego budżetu UE określą, ile środków unijnych będzie dostępnych na projekt Rail Baltiki. Dostępność tych środków będzie determinować także jak szybko będziemy mogli wdrożyć pierwszą fazę projektu – podkreśla Kaspars Briškens, minister transport Łotwy.

Rozwiązaniem fazowanie

Łotwa będzie dążyć do jak najszybszego osiągnięcia funkcjonalności swojego odcinka przy ograniczonym finansowaniu. I tak, w ramach I fazy projektu, zbudowany zostanie wyłącznie jeden tor między Litwą a Łotwą (zamiast planowanych dwóch), a prace rozpoczną się od odcinka prowadzącego od granicy z Litwą do stacji Imanta. Zbudowane zostaną co najmniej cztery stacje regionalne (Salacgrīva, Skulte muiža, Salaspils/Daugavkrasti, Bauska). Dokończone zostaną rozpoczęte prace budowlane na obu stacjach w Rydze – na lotnisku i w południowej części stacji i dworca Ryga Centralna.

I etap obejmuje także budowę nowego odcinka linii kolejowej od stacji Imanta do lotniska w Rydze, dzięki czemu obie międzynarodowe stacje w stolicy Łotwy – przy lotnisku i w centrum miasta – będą powiązane z szerokotorową infrastrukturą kolejow. Ponadto utworzone zostaną punkty utrzymania infrastruktury w Iecava i Skulte, centrum kontroli ruchu, a także budowę dróg dla przyszłego terminalu cargo w Salaspils.

Łotwa musi też przeprowadzić ocenę, jak najlepiej powiązać nową międzynarodową linię kolejową z budowanymi stacjami w Rydze. Chodzi o wybór połączenia, które będzie realizowane w I kolejność (Misa – lotnisko RIC czy Upeslejas – Ryga Centralna RCS, których koszt jest szacowany odpowiednio na 924 mln i 629 mln euro).

Znacznie oszczędności i poszukiwanie środków

Jak wylicza Łotwa, fazowanie projektu pozwoli zamknąć koszty I etapu w kwocie 5,5 mld euro. Z tego 4,5 mld euro kosztowałaby główna linia (wykorzystująca jedynie towarowe obejście przez Salaspils), 875 mln euro – węzeł w Rydze z dwiema międzynarodowymi stacjami, a 133 mln euro – inwestycje punktowe (stacje regionalne, terminale przeładunkowe, obiekty techniczne). Trwają prace nad dalszą redukcją kosztów. Przykładowo ograniczenie liczby ekranów dźwiękoszczlenych czy unifakcja i uproszczenie rozwiązań technicznych wiaduktów drogowych mogłoby przynieść dalsze 400 mln euro oszczędności.

Od 2015 do 2024 r. Łotwa otrzymała łącznie 1,426 mld euro z funduszu CEF. Według przewidywań kwota ta może zostać zwiększona o kolejne 160 mln euro, które pozwolą na rozszerzenie zakresu prac na południowym odcinku – od granicy z Litwą do Salaspils. Łotewskie Ministerstwo Transportu proponuje przesunięcie środków z KPO na budowę dwóch stacji międzynarodowych w Rydze. Brakujące środki miałyby pochodzić z innych funduszy unijnych, budżetu państwa, ale Ryga rozważy również inne możliwości finansowania.

Priorytetem w ramach II etapu ma być budowa docelowego układu torowego w ramach węzła kolejowego w Rydze – zgodnie z założeniami z 2016 r.

Decyzja strategiczna w tym roku

Rząd Łotwy ma podjąć decyzję strategiczną o fazowaniu projektu w najbliższych tygodniach. – Na wtorkowym (26.11.) posiedzeniu rządu omówiono kwestię realizacji projektu Rail Baltica na Łotwie, a priorytetowe zadania dla pierwszej fazy projektu zostały koncepcyjnie poparte. Chociaż prace nad dalszym uszczegółowieniem i przeglądem tych zagadnień będą jeszcze kontynuowane, i tak oznacza to znaczący postęp. Pokazuje to zaangażowanie rządu we wspieranie wysiłków na rzecz znalezienia rozwiązań dla kontynuacji wdrażania Rail Baltica. Prace nad przeglądem rozwiązań wdrożeniowych dla projektu będą kontynuowane, co obejmuje optymalizację zasobów technicznych i administracyjnych w celu osiągnięcia najszybszego możliwego sposobu zapewnienia funkcjonującego połączenia kolei dużych prędkości – mówi Kitija Gruškevica, członek zarządu RB Rail AS.

W sumie na terenie Krajów Bałtyckich w ramach projektu Rail Baltiki powstać ma 870 km normalnotorowej linii kolejowej o rozstawie 1435 mm. Połączenie ma być gotowe w 2030 r.